دکتر علی رحیم پور: ژئوپليتيك گردشگری و توسعه همکاری های منطقه ای با تاکید بر حوزه خلیج فارس

  • تاریخ انتشار

   در یک دیدگاه کلی از منظر ژئوپليتيك و منافع اقتصادی و سیاسی آیا سرزمین و موقعیت جغرافیای ایران برای ساکنان آن رفاه  و آرامش، صلح و پیشرفت آورده است یا تهدید و پسرفت؟ در این بین جایگاه صنعت گردشگری و توسعه تبادلات منطقه ای در اقتصاد ملی این کشور چگونه ارزیابی می شود؟

در سال 2019 میلادی تعداد 1/460 میلیارد نفر گردشگر به دنیا سفر کرده و درآمدی بالغ بر  1/481 هزار میلیارد دلار درآمد برای ذینفعان این صنعت به همراه داشته است. این صنعت بعد از تولیدات کارخانه ای( 4 درصد) با 3/9 درصد دومین صنعت دنیا در تولید ناخالص جهان است.

    جغرافیای سیاسی ایران از منظر اندیشمندان صنعت گردشگری هم دارای مزیت ویژه( جاذبه های بی نظیر) برای جذب گردشگر بین المللی است و هم دارای مزیت رقابتی( نرخ خدمات ارزان ).

ویژگی های صنعت گردشگری نوین عبارتند از:

      گردشگری مرز نمی شناسد، اهل تعامل با جهان است، امنیت و ثبات به همراه دارد، حمایت جهانی را به دنبال دارد، وابسته به سیاست و اقتصاد سیاسی است، توسعه فرهنگی و اجتماعی و ارتقاء منابع انسانی را به همراه دارد، اشتغال و درآمد پایدار به همراه دارد، موجبات حفظ منابع طبیعی و زیست محیطی می شود، هرینه های اجتماعی دولت ها و جامعه میزبان را کاهش می دهد، اقتصاد جوامع محلی و جامعه مقصد را به همراه دارد، باعث ماندگاری جمعیت ساکن و پیشگیری از مهاجرت جمعیت بویژه در مناطق مرزی می شود، باعث همگرایی، تقویت عرق ملی و هویت ملی می شود، موجبات انسجام خانواده را فراهم می آورد، باعث توسعه زیرساخت ها از جمله شبکه ارتباطی و حمل و نقل کشور می شود.

     براساس گزار ش UNWTO , UTC در سال 2019 هزینه کرد گردشگران 6 کشور عرب کویت، قطر، بحرین، امارات، عربستان و عمان در سال 2019 بیش از 60 میلیارد دلار بوده است. متوسط هزینه اعراب منطقه در هر سفر 6/5 برابر متوسط گردشگران جهان بوده است. اعراب منطقه بیشترین خرید از فروشگاههای خرده فروش داشته اند. بعد از چین، ایالات متحده، آلمان و بریتانیا در رده پنجم جهان قرار داشته اند.

خروجی گردشگران از خاورمیانه در سال  بالغ بر 43 میلیون نفر و گردشگران ورودی به خاورمیانه 65 میلیون نفر با درآمد 81 میلیارد دلار بوده است گردشگران ورودی از این منطقه به ایران 1/6 میلیون نفر بوده است که به استثناء عراق، کل گردشگران ورودی 255 هزارنفر بئده است؟!

     از نگاه ژئواکونومیک بازارگردشگری کشورهای عرب حوزه خلیج فارس فرصتی برای توسعه گردشگری ایران و ابزاری برای توسعه تعاملات اقتصادی و سیاسی محسوب می شود. حدود 82 درصد گردشگران مقاصد اصلی گردشگری جهان از کشورهای همسایه خود تامین می شود. پیمان های منطقه ای در این خصوص تسهیل کننده است. حذف روادید در اروپای غربی، کشورهای عرب خلیج فارس و در جنوب شرق آسیا منجر به توسعه تبادلات گردشگری درون منطقه ای شده است. سفر با خودرو شخصی در تعطیلات آخر هفته از جمله تسهیلات و جذابیت های این سفر است.

بخش عمده ای از توانمندی ها و مزیت ها ویژه و رقابتی جمهوری اسلامی ایران برای جذب گردشگران منطقه عبارتند از:
نزدیکی از نظر مسافت، قرابت فرهنگی و حوزه تمدنی، وابستگی سببی و نسبی، هزینه سفر ارزان، تجارت.

عمده نیازمندی ها و تقاضای گردشگران کشورهای حوزه خلیج فارس در انتخاب مقاصد گردشگری عبارتند از: :

 اقامت و پذیرایی با کیفیت، بهره مندی از طبیعت و جاذبه های اکوتوریستی، خرید لوکس و استفاده از بازارهای مقصد، درمان، سفر خانوادگی و موضوع حجاب، و استفاده از غذاها و تولیدات حلال.

 جمهوری اسلامی ایران همه این ویژگی ها را یکجا در اختیار دارد. ولی متاسفانه فاقد برنامه جامع و مدون برای این بازار بسیار مهم است؟!

راهکارها برای دولت جدید ایران:

 تغییر رویکرد و توجه ویژه به رفع موانع و محدویت­ های توسعه گردشگری خارجی، تنش زدایی و توسعه همکاری مشترک، اعتمادسازی، برگزاری روادیدهای منطقه ای و مشترک، تعریف و برگزاری تورهای تلفیقی، رفع موانع کسب و کار گردشگری و تسهیل در ورود شرکت های بزرگ سرمایه های خارجی گردشگری بویژه از کشورهای منطقه، تسهیل در مراودات بانکی و ...

نظرات