پیاده روی اربعین، تجلی عالی گردشگری کم شتاب

پیاده روی اربعین، تجلی عالی گردشگری کم شتاب

  • تاریخ انتشار
  • نویسنده
    مهرناز شفیعیان کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری
  • دسته
    گردشگری

قطار در مقایسه با هواپیما در مسیرهای کمتر از 800 کیلومتر راحت­تر، کاربردی­تر و ارزان قیمت­تر است و امکان لذت بردن از گذر زمان با آسایش بیشتر را نسبت به ماندن در ترافیک سنگین و تلاش مضاعف برای رسیدن به مقصد فراهم می­کند. البته قطار در گردشگری کم شتاب هم به عنوان وسیله نقلیه ایمن و هم به عنوان یک مقصد متحرک در نظر گرفته می­شود و عامل تجربه سفر در آن بسیار حائز اهمیت است. گذراندن سفر متفاوت­تر و لذت بخش­تر در کنار همسفران و آشنایی با تفاوت­های فرهنگی و آداب و رسوم مختلف در طول سفر، از سختی طولانی بودن زمان در قطار ماندن می­کاهد و آن را به تجربه­ای منحصر به فرد تبدیل می­کند. علاوه بر آغاز آشنایی مسافران در طول سفر، امکان برقراری ارتباط با جوامع محلی در محل ایستگاه­های قطار و خرید سوغات و یا مایحتاج دیگر نیز مد نظر است که می­توان از آن به عنوان نمونه بارز اقتصاد مقاومتی و رسیدن درآمد بطور مستقیم از طریق گردشگری به جوامع محلی و اشتغالزایی یاد کرد. در این نوع از ارتباط، تبادلات فرهنگی نیز رخ می­دهد و در هر توقفی، شگفتی­های فرهنگی متفاوت و گاسترونومی( هنر انتخاب، پختن، سرو و تزیین خوراک و نوشیدنی) مقصد در انتظار گردشگران است. حال اگر هدف اکثر مسافران قطار مشترک باشد، همراهی همسفران بیشتر است. این همراهی پس از رسیدن به ایستگاه مقصد اولیه و استفاده از دیگر وسایل نقلیه ترکیبی با قطار تارسیدن به مقصد اصلی نیز ادامه دارد. گاهی مبنای انتخاب مقاصد بر پایه فرهنگ غنی و گاسترونومی منحصر به فرد آن منطقه گردشگران را برای تجره ای ویژه به سوی خود می کشاند که در ترکیب با قطار، بسته خاصی از گردشگری پایدار را عرضه می­کند.

            در متون دینی، تشرف با پای پیاده به مکه و بارگاه ائمه اطهار (ع) توصیه شده است و در این میان، زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین اهمیت و جایگاه والایی دارد. زائر آن حضرت از آتش دوزخ در امان است (کامل الزیارات، ص 122) و زیارت ایشان، برابر با هزار حج و هزار عمره و آزاد کردن هزار بنده است و آمرزش گناهان گذشته و آینده‏، کمترین ثوابی است که به او کرامت می‌شود( همان، ص 138). على ابن میمون صائغ نیز از حضرت امام صادق (ع) نقل کرده که قبر حسین (ع) را زیارت کن و ترک مکن. خداوند به ازای هر قدم زائر پیاده، یک حسنه برایش می­نویسد و یک گناه از او محو مى­‏فرماید؛ یک درجه مرتبه‏اش را بالا مى­‏برد و وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکّل او مى­فرماید که آنچه خیر از دهانش خارج می‌شود را نوشته و شر و بد را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى­گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بیت رسولش مى­باشی؛ به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد نمود (همان، ص ۱۳۴).

در ایام صفر و زمزمه سفر به عراق، نشانه­های مؤمنان مبنی بر زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین به فرموده امام عسگری(ع) متجلی می­گردد و اعلام ارادت به امام حسین (ع)، اولاد و اصحاب با وفای ایشان، جلوه‌ای عاشقانه از بندگی را به منصه ظهور می­گذارد. این همسویی انگیزشی موجی خالصانه از مسافرت را برای زیارت ایجاد کرده است که نه تنها بیش از 2 میلیون نفر از هموطنان ما را به عراق می کشاند، بلکه مسافران متعددی از سراسر جهان گرد هم می آیند. اربعین «ابر رویداد» انسانی و فرهنگی است که سالانه( به غیر از ایام شیوع ویروس کرونا) حدود 20 میلیون نفر از عشاق اهل بین علیهم السلام را فرا می­خواند. البته پیاده‌روی و زیارت حرم مطهر امام حسین (ع) در روز اربعین ریشه تاریخی دارد؛ جابر بن عبداله انصاری و عطیه عوفی در سال ۱۲۸۱ قمری با پای پیاده از مدینه حرکت کردند و در صبح اولین اربعینی که از شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) می‌گذشت، به کربلا رسیدند. سال­ها بعد نیز در عید قربان عالم بزرگوار شیخ میرزا حسین نوری به همراه 30 نفر از دوستان و همراهان خویش طی سه روز از نجف تا کربلا را پیاده رفتند. هلدینگ گردشگری تأمین اجتماعی(هگتا) نیز نقش خود را در اجرایی شدن هر چه بهتر سنت پیاده روی کربلا و ارائه خدمات بهتر به زائرین امام حسین (ع) با تشکیل ستاد اربعین ایفا نمود و با همکاری ویژه شرکت حمل و نقل ریلی رجا، به برنامه­ریزی برای تدوین بسته­های سفر ارزان قیمت به کرمانشاه با قطار و پس از آن با اتوبوس تا مرز مهران اقدام کرد. این ستاد فعالیت خود را به طور جدی سه ماه قبل از آغاز ماه صفر شروع کرد و جلسات متعددی را با مسئولین شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران و استانداری و فرمانداری استان کرمانشاه برگزار کرد. اطمینان از امنیت خط ریلی تهران- کرمانشاه، نوسازی و بهسازی 40 واگن قطار رجا، بازبینی امکانات و تسهیلات رفاهی در مسیر و مقصد اولیه(کرمانشاه) و هماهنگی با اتوبوس­داران از اقداماتی بود که در ستاد برنامه­ریزی شد و امکان فروش آنلاین بلیت رفت و برگشت قطار و همچنین سفر ترکیبی در سامانه رجا ایجاد شد که مورد استقبال قابل توجهی قرار گرفت.

در گردشگری کم شتاب پیاده­روی به عنوان نوعی از وسیله نقلیه در نظر گرفته می­شود که حلقه ارتباط بین دیگر وسایل نقلیه است و یا حلقه تکمیلی در مواردی است که دیگر وسایل نمی­توانند راه به جایی ببرند. مسافران هگتا و رجا که حدود 10 % زائران کربلای معلی را تشکیل می­دادند پس از استفاده از ترکیب قطار و اتوبوس در عراق، از نجف تا کربلا پیاده روی کردند. در مسیر بین این دو شهر حس عرفانی زائران با مهمان­نوازی جامعه میزبان ترکیب می­شود. پذیرایی در نهایت سادگی، دست و دلبازی و خلوص حسینی حس مکانی آشنا را در گردشگران متبادر می­کند. این سنت پیاده­روی، به گردشگران کمک می­کند گریزی از فشارهای کاری روزانه و خانوادگی و محدودیت­های دنیوی داشته باشند و ضمن ایجاد اجتماع عظیم وحدت بخش پیروان مکتب حسینی به درک مصائب اهل بیت(ع)، عزاداری و تبادلات فرهنگی بپردازند. پیاده­روی به دو دسته مستقل و یا هدایت­شده توسط تورهای زیارتی و یا ترکیبی از هر دو انجام می­شود. در این رخداد سن، ثروت، قومیت یا جنسیت مطرح نیست و عاشقان حسینی با آگاهی و اعتقاد از سراسر جهان خود را برای زیارت و یا آشنایی با رخداد کربلا و آئین شیعه به عراق می­رسانند. امنیت بالا و جو سالم، مشارکت بانوان را حتی به تنهایی در بر دارد. زائران، عاشقانه خطرات احتمالی را به جان می­خرند و به پابوسی امام حسین (ع) در روز اربعین نائل می­شوند. شور و جاذبه حسینی و لبخند رضایت زائران وفادار، محبان و ارادتمندان به ساحت مقدس سیدالشهدا (ع) علی رغم خستگی راه، تجربه معنوی خودسازی، تزکیه نفس و خداشناسی در مسیر زیارت اربعین و انرژی مکان را دوچندان می­کند.

دسته بندی